Nằm ở trung tâm xứ Basque thuộc miền Nam nước Pháp, làng Espelette nổi tiếng với những chùm ớt đỏ tươi – biểu tượng của ẩm thực địa phương, thu hút gần 1 triệu lượt du khách mỗi năm.
Loại quả gia vị đặc trưng này, được trồng và chế biến suốt nhiều thế kỷ, đã khiến ngôi làng nhỏ bé với khoảng 2.000 dân này trở thành điểm đến không thể bỏ qua đối với những người yêu thích ẩm thực và văn hóa.
Theo phóng viên TTXVN tại Pháp, tọa lạc dưới chân những ngọn núi xanh mướt, Espelette chinh phục lòng người bởi vẻ đẹp cổ kính của những ngôi nhà màu trắng với cánh cửa đỏ hoặc xanh đặc trưng của kiến trúc xứ Basque. Khi dạo bước trên các con đường làng nhỏ hẹp, du khách sẽ bắt gặp những chùm ớt, tết thành chuỗi dài, được treo khắp mặt tiền các ngôi nhà, tạo nên bức tranh thơ mộng, minh chứng cho truyền thống lâu đời của ngôi làng.
Vào dịp cuối Thu, làng Espelette khoác lên mình bộ áo rực rỡ nhất với Lễ hội Ớt truyền thống được tổ chức vào hai ngày cuối tuần của tháng 10. Các bức tường trắng của các ngôi nhà phủ kín những dây ớt đỏ sậm, đong đưa trong nắng gió, làm say lòng các nhiếp ảnh gia và du khách. Đây cũng là thời điểm lý tưởng để du khách tìm hiểu về quy trình trồng và chế biến ớt, tham gia các lớp học làm gia vị từ ớt như sốt cay, thạch ớt hay thậm chí là sôcôla vị ớt độc đáo.
Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Pháp, ông Ramuntxo Lecuona – chủ cửa hàng Lurretik chuyên bán các sản phẩm về ớt – cho biết nghề trồng ớt đã được các thủy thủ xứ Basque mang về từ châu Mỹ vào thế kỷ 16. Ban đầu, ớt chỉ được trồng và sản xuất với quy mô nhỏ để dùng trong gia đình, tặng bạn bè hoặc bán cho một số khách hàng đặc biệt. Tuy nhiên, từ năm 2000, ớt Espelette chính thức được công nhận Chỉ dẫn địa lý được bảo hộ (AOP). Ông Ramuntxo Lecuona tự hào khẳng định: “Đó là linh hồn của vùng đất, là thành quả của truyền thống lâu đời”.
Ớt Espelette được trồng trên đồi núi, thu hoạch vào cuối mùa hè và sử dụng trong nhiều món ăn truyền thống của xứ Basque. Khác với các loại ớt khác ở Pháp, loại ớt đỏ tươi này nổi bật nhờ hương vị đặc trưng, không nơi nào có được: ngọt nồng, mọng nước, cay nhẹ và thoảng mùi khói.
Hiện nay, ở Espelette và 10 ngôi làng lân cận có khoảng 200 nhà sản xuất ớt. Loại ớt này được trồng hàng năm, gieo hạt vào tháng 3 và nảy mầm trong nhà ươm. Đến tháng 5 – 6 khi tiết trời ấm áp, cây được đưa ra ruộng. Khi quả từ màu xanh chuyển sang chín đỏ, cũng là lúc tiết trời vào Thu. Mùa thu hoạch và phơi sấy thường rơi vào tháng 9 – 10. Ông Ramuntxo Lecuona cũng cho biết, trước đây ớt được phơi sấy thủ công bằng cách treo trên tường quanh nhà, khô nhờ gió nắng hanh hao và gió heo may của mùa thu. Giờ đây, các nhà chỉ treo một ít ở mặt tiền để trang trí nhà cửa, còn lại ớt được đưa vào các cơ sở sấy hiện đại, nơi chúng được sấy khô tự nhiên trong môi trường kín và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Khi những chùm ớt dài đỏ sậm được treo kín tường các nhà, cũng là thời điểm diễn ra lễ hội, thu hút đông đảo khách du lịch đến với ngôi làng độc đáo này. Mỗi năm, làng Espelette đón gần 1 triệu lượt du khách, trong đó tập trung đông nhất từ tháng 8 đến tháng 10, mùa thu hoạch và lễ hội.
Ông Emmanuel Gardand, khách du lịch đến từ Bretagne ở miền Bắc nước Pháp, cũng thường xuyên đến vùng Basque vào kỳ nghỉ và chưa bao giờ quên việc ghé qua làng Espelette, nơi ông không những có thể mua các gia vị ớt nổi tiếng và còn được ngắm nhìn phong cảnh xanh tươi và trải nghiệm ẩm thực truyền thống tuyệt vời của địa phương. Ông đánh giá cao sự sáng tạo của người dân, cũng như sự đa dạng về các sản phẩm có sử dụng ớt, vốn không chỉ làm gia vị dùng trong nấu ăn, mà còn được tẩm ướp vào sôcôla, mứt khô và jambon tạo nên hương vị rất ấn tượng và đáng nhớ. Vị khách du lịch người gốc Bretagne mô tả: “Khi ăn sôcôla vị ớt, ta sẽ cảm nhận thấy một vị cay nhè nhẹ, đọng lâu trong vòm họng với hương thơm dễ chịu và ấm nồng. Thật thú vị!”.
Chia sẻ với cảm nhận của khách hàng, bà Maritxu Garacotche, người dân địa phương, nhấn mạnh ớt Espelette không chỉ là một gia vị tuyệt vời, thường được sử dụng thay cho tiêu trong ẩm thực địa phương, giúp làm tăng hương vị cho các món thịt, cá, rau củ, mà còn được sử dụng trong các món tráng miệng và đồ uống. Bà khẳng định: “Cả sôcôla và ớt đều du nhập từ châu Mỹ, và thực đơn sôcôla vị ớt cũng đến từ Mexico. Khi nhấm nháp các thanh kẹo này, dư vị cay nồng, ngọt thơm sẽ đọng lại trong cổ họng mang đến một cảm giác rất dễ chịu”.
Espelette không chỉ là một ngôi làng quê nhỏ mà còn là một “bảo tàng sống” của truyền thống ẩm thực và di sản Basque. Với vẻ đẹp thơ mộng, nền ẩm thực đặc sắc và những lễ hội văn hóa độc đáo, nơi đây là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu ẩm thực, đam mê lịch sử, hoặc đơn giản chỉ muốn tìm kiếm sự thư giãn. Còn với người dân Espelette, ớt không chỉ là thứ gia vị làm nên hồn cốt của ngôi làng, mà còn góp phần tạo nên một địa danh nổi tiếng trong chỉ dẫn du lịch của xứ Basque
Nguồn: TTXVN
